( Trích AI MUA XE RÁC – thiền sư Thái Lan Ajahn Brahm)
SỨC MẠNH CỦA THA THỨ
Khi bị ai đó làm tổn thương, chúng ta không bắt buộc phải trả thù hay trừng trị họ. Nếu là người Công Giáo, hay Hồi Giáo thì chúng ta có thể nghĩ thượng đế sẽ trừng phạt họ. Nếu là người Phật Tử, hay Ấn Độ Giáo thì chúng ta hãy để luật nhân quả trừng trị họ. Giả sử bạn không theo những đạo trên mà theo đạo khoa học hiện đại như tâm lý trị liệu, thì bạn nên biết là người não hại bạn sẽ mang mặc cảm tội lỗi và phải tốn nhiều thời gian, tiền bạc để giải tỏa nó.
Vậy thì tại sao chúng ta lại cần phải “dạy cho họ một bài học”?
Nếu suy nghĩ chín chắn thì chúng ta không cần phải ra tay trừng trị họ. Mọi việc sẽ trôi chảy êm đẹp nếu chúng ta biết tha thứ và buông xả cơn giận.
Trong tu viện của tôi có hai nhà sư người Mỹ đang xích mích với nhau. Một người từng là thủy quân lục chiến trước đây ở Việt Nam. Còn người kia từng là một nhà kinh doanh giàu có ở Mỹ nhưng từ bỏ danh vọng để đi tu. Cả hai đều còn trẻ, khỏe, có tài và cương quyết.
Đúng ra các nhà sư không nên cãi nhau, nhưng chuyện này vẫn xảy ra như thường. Và các nhà sư cũng không được đánh nhau, nhưng chuyện này cũng có thể xảy ra.
Hai nhà sư kia lời qua tiếng lại một hồi lâu, rồi bắt đầu lớn tiếng, xấn lại trừng mắt nhìn nhau như sẵn sàng để cho đối thủ vài cú.
Đang giữa cơn thịnh nộ chửi bới nhau như vậy, bất thình lình nhà sư cựu chiến binh sụp xuống đất quỳ lạy cung kính, làm nhà sư cựu thương gia hết sức kinh ngạc. Nhà sư cựu chiến binh ngẩng mặt lên nói:
– Tôi thành thật xin lỗi. Xin bạn hãy tha thứ cho tôi.
Quả thật đây là một hành động bất ngờ và hi hữu, xuất phát tự nhiên từ đáy lòng chứ không tính toán trước. Nó được làm một cách thành thật khiến người đối diện cảm nhận được ngay. Và nhà sư thương gia kia đã cảm động bật khóc.
Vài phút sau mọi người thấy họ thân mật trở lại với nhau như chưa từng có chuyện gì xảy ra. Đó là điều mà các nhà sư nên làm.
Theo tôi nghĩ, vị sư cựu chiến binh kia không thể tự nhiên trong cơn thịnh nộ, thiếu điều sắp đấm đối thủ, mà có thể xụp xuống lạy như vậy nếu như trước đó nhà sư ấy chưa từng có bề dày thực tập quán chiếu về từ bi, tha thứ và sám hối.
Chưa chứng quả Thánh, thì ai mà chẳng có lúc sân lên, nhưng người có tu, biết tu thì mới biết sám hối. Còn người không tu thì sẽ để cho cơn sân nắm đầu lôi đi và sẽ không có chuyện sụp xuống quỳ lạy xin lỗi.
________________________
Vấn đề của cái giận là chúng ta thích giận. Nốii vậy có lẽ nhiều người không đồng ý, vì có ai lại thích giận bao giờ? Khi giận lên, nó cho chúng ta cảm giác mạnh bạo, oai hùng, không còn biết sợ và uy hiếp mọi người làm họ nể phục.
Vì thế mà vô tình chúng ta “ghiền giận” và thích giận. Khi giận lên, la hét, đập phá thì chúng ta cảm thấy hả dạ, cảm thấy “đã nư”. Nhưng trong cái giận có nhiều sự nguy hiểm, đưa tới kết quả tai hại không thể lường được. Chúng ta cần phải ý thức được sự nguy hiểm của cái giận thì may ra mới từ bỏ nó được.
NGỤ NGÔN “CON QUỶ ĂN GIẬN”
Một thuở xa xưa, trong lúc nhà vua đi vắng, có một con quỷ xuất hiện ngang nhiên bước vào cung điện. Mặt mũi nó rất xấu xí, thân thể toát ra mùi hôi thối, khi nó mở miệng thì nói ra những lời ghê tởm, khiến lính canh và các quan trong cung điện đều hoảng sợ đứng chết trân. Nhân đó, con quỷ đi thẳng vào triều đình và leo lên ngai vua ngồi. Khi thấy con quỷ ngồi lên ngai vua, các quan và lính gác mới hoàn hồn chạy tới đuổi.
“Hãy mau ra khỏi nơi đây”, mọi người đều la lên. “Đây không phải là nhà của ngươi, nếu ngươi không đi ra thì chúng ta sẽ chém người thành từng mảnh”.
Khi nghe những lời sân si như vậy thì người con quỷ tự nhiên lớn lên vài phân, mặt nó trở nên xấu xí hơn, mùi hôi trên người nó tanh hơn, và lời nói của nó càng tục tĩu hơn.
Mọi người cùng rút kiếm, chĩa giáo la hét dọa nạt nó. Cứ sau mỗi tiếng la hét, mỗi hành động hung hăng, và ngay cả mỗi ý nghĩ tức giận của quân lính thì con quỷ lại lớn thêm vài phân, hình thù xấu xí hơn, mùi tanh hôi hơn, và lời nói càng tục tĩu hơn.
Hai bên đang la hét, chửi bởi nhau như vậy thì nhà vua trở về. Ngài nhìn thấy có một con quỷ to tướng đang ngồi trên ngại của mình. Chưa bao giờ ngài thấy một con quỷ xấu xí như vậy. Mùi hôi trên người nó nồng nặc đến nỗi dòi bọ cũng phải bỏ chạy. Lời nói của nó tục tĩu, nham nhở, ngay cả những tay bợm nhậu chuyên chửi thề cũng không bằng.
Nhà vua rất bình tĩnh. Đó cũng là lý do vì sao ngài là vua. Ngài biết mình phải đối phó ra sao.
– Chào mừng bạn- nhà vua nói một cách thân mật. Chào mừng bạn đã tới thăm cung điện của ta. Có ai đã mời bạn ăn uống gì chưa?.
Trước những lời nói thân mật này, con quỷ tự nhiên nhỏ đi vài phân, mặt mũi bớt xấu đi một chút, mùi bớt hôi, và ăn nói bớt hung dữ.
Mọi người trong cung điện đều nhận ra ngay sự thay đổi này. Thế là một người bước tới hỏi con quỷ có muốn uống trà không?
“Thưa bạn muốn dùng trà Ấn Độ hay trà Ăng Lê? trà bạc hà, rất tốt cho sức khỏe của bạn?” Một người khác điện thoại đặt mua bánh pizza”, loại bự nhất dành cho những người béo phì, vì con quỷ khá to lớn.
Một người khác thì tự tay đi làm bánh mì thịt cho con quỷ. Một người lính đã tới gần xoa bóp chân cho con quỷ, và một người khác thì xoa bóp lưng cho nó. “Ui chao ơi! Đã quá!” con quỷ rên lên.
Cứ sau mỗi lời nói, hành động hay ý nghĩ dễ thương của mọi người xung quanh thì con quỷ lại nhỏ đi vài phân, bớt xấu, bớt hôi và bớt hung dữ. Trước khi bánh pizza được giao tới cung điện thì con quỷ đã thu nhỏ trở lại kích thước ban đầu khi nó mới tới.
Nhưng mọi người vẫn chưa chịu ngưng. Họ vui vẻ tiếp tục đối xử tử tế, dễ thương với con quỷ khiến nó teo dần tới mức nhỏ hơn con kiến. Và chỉ cần thêm vài hành động dễ thương nữa thì con quỷ tan biến mất.
Con quỷ đó có tên là “Con Quỷ Ăn Giận” (anger-eating demon).
Người hôn phối của chúng ta, bạn bè, đồng nghiệp của chúng ta nhiều lúc cũng có thể biến thành “Con Quỷ Ăn Giận”. Nếu chúng ta nổi sân với họ thì hãy nhìn xem, họ sẽ trở nên xấu xí, nói năng hung dữ. Và vấn đề sẽ tăng lên vài phân mỗi lần chúng ta nổi giận với họ. Hy vọng bạn đã nhận ra sai lầm của mình và biết cách sửa đổi.
Cái đau cũng là một loại “con quỷ ăn giận”. Khi bị đau, chúng ta hay nổi giận nghĩ trong đầu: “Cái đau này dễ ghét quá! Mày đi ra chỗ khác. Tạo không muốn có mày ở đây!” và cái đau sẽ được gia tăng thêm với sự góp mặt của nỗi khó chịu, bực dọc, than oán.
Quả thật khó mà dễ thương nổi với cái gì làm mình đau nhức, khổ sở, nhưng nhiều lúc không còn cách nào khác hơn nữa. Khi chúng ta biết chấp nhận, thật lòng đón tiếp cái đau và đối xử tử tế với nó, thì nó sẽ nhỏ dần, bớt quậy, bớt phá, bớt làm dữ và từ từ có thể tan biến luôn (vì cái gì cũng vô thường mà, cơn đau sẽ đến rồi đi).
Có vài bệnh ung thư cũng thuộc loại “con quỷ ăn giận”, chúng nó xấu xí, đăng ghét, ai cũng sợ, vậy mà chúng ngang nhiên đi vào người chúng ta và ngồi chễm chệ trên “ngại vàng”. Đa số mọi người đều xua đuổi nó là chuyện đi nhiên “Ung thư ơi, máy mau đi chỗ khác chơi. Tạo không muốn có mày đâu!”
Nhưng nếu sau khi làm đủ mọi cách mà nó vẫn không đi thì tốt hơn chúng ta nên đổi thái độ, chào mừng vì đón tiếp nó từ tế giống như nhà vua ở cung điện kia. (đây không phải cách chữa, mà là cách điều chỉnh thái độ, nó sẽ giúp tình hình bớt tồi tệ hơn)
Là người ta, ai cũng biết là không nên giận, vì giận là một trong ba cái độc (tham, sân, si), nó làm mình phiền não và tạo nghiệp xấu, nhưng khó ai dẹp trừ được cái giận.
Chúng ta thường có thói quen khi bị người khác làm trái ý thì nó sân lên, người ta nói một thì mình hùng hố nói lại hai, ba để lấn át, nhưng nào ngờ họ không sợ mà còn nổi sân với mình, và căng thẳng có thể leo thang.
Chỉ có trí tuệ thấy ra được nhiên liệu làm lửa sân bốc cháy, và biết cách khôn ngoan tưới nó bằng nước từ bi thì nó mới bị dập tắt.
__________________
Lạm bàn
(Quang Tử )
Trong kinh Pháp Cú, Đức Phật dạy:
“ Lửa nào dập được lửa ?
Thù nào diệt được thù?
Từ bi diệt hận thù
Là định luật ngàn thu.”
Thật là một bài học quý báu, để mỗi chúng ta khắc cốt ghi tâm, ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày, cuộc sống sẽ bớt đi rất nhiều những phiền muộn của cãi vã, xung đột, oán giận…cũng như tránh đi được bao nhiêu phiền toái hệ lụy sau đó. Cuộc đời tốt đẹp hơn rất nhiều từ những thay đổi rất nhỏ trong tâm chúng ta.